کد مطلب:33484 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:34

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا با عدل خداوند سازگاراست كه از عالم ذر يا روز الست اهل جهنم راخلق كند با توجه به اين كه مي دانست

عالم ذر يا الست، ربطي به عدل يا ظلم الهي ندارد; بلكه برعكس، عالم

ذر نشانگر ظلم و عدم تعهد انسانها است.

روز الست، اشاره به اين آيه شريفه است كه: ((و اذا خذ ربك من بني آدم من

ظهورهم ذريتهم و اشهدهم علي انفسهم الست بربكم قالوا بلي شهدنا، ان تقولوا

يوم القيمه انا كنا عن هذا غافلين ; متذكر باش هنگامي كه پروردگارت از پشت

بنيآدم ذريه آنان را برگرفت و آنها را بر خويش گواه ساخت كه آيا من پروردگار شما

نيستم؟ گفتند: چرا بر اين امر گواهيم [اين پيمان به اين دليل انجام شد] كه روز قيامت

نگوييد ما از اين موضوع (توحيد و خداپرستي) غفلت كرديم و همچنين نگوييد پدران

ما قبل از ما مشرك بودند و ما نسل بعدي هستيم [كه طبعاا پيرو آنان خواهيم بود] آيا

ما را بر آنچه عناصر باطل انجام دادند عذاب ميكني و چنين آيات خود را تفصيل

ميدهيم و بيان ميكنيم شايد به سوي حق باز گردند، (سوره اعراف، آيات 174 تا

172).

در تفسير اين آيه و چگونگي ((عالم ذر)) بين مفسران و دانشمندان اختلاف

است. يكي از تفسيرهايي كه مورد پذيرش متاخرين ؤ از جمله علامه

طباطبايي است ؤ اين است كه منظور از اين عالم دنياي فطرت و استعدادها

است، يعني به هنگام ورود ذرات اسپرم در رحم و تكوين جنين، خداوند در

خمير مايه انسان فطرت توحيدي قرار ميدهد و يا همان حقيقتي است كه

خداوند در موارد مختلف قرآن از جمله در سوره روم آيه 30 مطرح كرده

است: ((و اقم وجهك للدين حنيفاا فطره ا& التي فطر الناس عليها لاتبديل لخلق

ا& ذلك الدين القيم و لكن اكثر الناس لايعلمون; مستقيم روي به جانب آيين پاك

اسلام آور و پيوسته از طريق دين خدا كه فطرت خلق را بر آن آفريده پيروي كن كه

هيچ تغييري در خلقت خدا نبايد داد)). بنابر اين تفسير مقصود از عالم ذر و روز

الست، همان پيمان فطري و طبيعي است كه خداوند از انسانها گرفته است.

حال با اين كه انسانها بر فطرت پاك و سالم خلق شدهاند; اما آنان به

پيمان و قول خود عمل نميكنند و بر خلاف فطرت و سرشت الهي خويش،

رو به سوي گناه و معصيت ميآورند.

البته در اين جا ممكن است بگوييم كه خداوند علم به اين امر(گناه و

معصيت انسانها) داشت; باز چرا انسانها را آفريد.

در جواب گفتني است كه علم پيشين الهي نسبت به اعمال ما مستلزم جبر

نيست; زيرا زماني جبر است كه علت اعمال ما باشد; در حالي كه خداوند از

افعال ما آگاه است; چون ما آنها را انجام ميدهيم نه اين كه چون او ميداند ما

انجام ميدهيم. به عبارت ديگر خداوند موجودي است غير زماني و براي او

قبل و بعدي نيست و همه زمانها نزد او يكسان است و گذشته و آينده و

حال نزد او مساوي است. پس همين طور كه علم ديگران به اعمال ما در حال

انجام يا بعد از آن يا قبل از آن رافع اختيار از ما نيست علم قبلي خداوند به

اعمال ما رافع اختيار نيست، و علم خدا به افعال انسان قبل از خلقت به اين

معنا نيست كه او تقدير كرده انسان چنين اعمالي را انجام دهد; بلكه تقدير و

مشيت الهي بر اين قرار گرفته است كه انسان اعمالش را از روي اراده و اختيار

خودش انجام دهد و خدا نيز علم دارد كه هر كسي با اراده و اختيار خودش

چه كارهايي را انجام خواهد داد و اين مساوي با اراده و اختيار انسان است.